ผิวติดสาร สเตียรอยด์ สวยระยะสั้น ฝันร้ายระยะยาว

ผิวติดสารสเตียรอยด์ หมายถึง อาการของผิวที่ไม่สามารถหยุดใช้สเตียรอยด์ได้ ในที่นี้หมอจะพูดถึงเฉพาะ สเตียรอยด์ชนิดทาภายนอกเท่านั้นนะคะ

” ลดสิว ฝ้าหาย หน้าขาวใสใน 7 วัน “ สรรพคุณครีมที่ขายกันตามตลาด หรือ Internet เหล่านี้ มักแฝงมาด้วยสเตียรอยด์ และสารที่มีอันตรายผสมอยู่ เมื่อใช้ต่อเนื่องจะเกิดอาการไม่สามารถหยุดใช้ได้ หรือที่เรียกว่า ผิวติดสาร นั่นเอง

ครีมที่มีสาร สเตียรอยด์ คืออะไร?

สเตียรอยด์ (Steroid) เป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างได้เองจากต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex steroids) แต่สำหรับที่ใช้ในทางการแพทย์นั้น เป็นสารที่สังเคราะห์ขึ้น เพื่อใช้ในการรักษาโรค โดยเฉพาะการใช้ภายนอกเพื่อ “ลดการอักเสบ” กฎหมายกำหนดให้เป็นยาควบคุมพิเศษ เนื่องจากมีความเป็นพิษสูง และต้องให้แพทย์เป็นผู้สั่งจ่ายเท่านั้น

แม้ผู้ที่ใช้ครีมสเตียรอยด์ จะพบว่าสิวลดลง หน้าขาวใสขึ้นจริงในช่วงแรก แต่ทันทีที่หยุดใช้ นอกจาก สิวทั้งหมดจะกลับมาเห่อ แล้วยังเพิ่มเติมปัญหาผิวของเราในระยะยาวอีกด้วย

คนส่วนใหญ่ มักได้รับสเตียรอยด์มาจาก 2 สาเหตุ

ทำไมสเตียรอยด์จึงทำให้หน้าใส?

สเตียรอยด์มีฤทธิ์ช่วยบรรเทาอาการอักเสบ และกดภูมิคุ้มกันในโรคต่างๆ ดังนั้น การอักเสบของสิว จึงหายไปอย่างรวดเร็ว และมีกลไกที่ยับยั้งสารเคมีสื่อกลางที่ใช้สร้างเม็ดสี (Melanin) จึงทำให้ผิวขาวขึ้นไว แต่ผลลัพธ์ชั่วคราวนี้ เทียบไม่ได้เลยกับผลเสียที่จะตามมาในระยะยาวต่อไปนี้

ผลข้างเคียงของสเตียรอยด์ (ชนิดทา)

1. ผิวหน้าบางแพ้ง่าย จากคอลลาเจนที่ถูกทำลายไป เสมือนเกราะป้องกันของผิวหายไป ครีมที่ไม่เคยแพ้ ก็จะแพ้ หน้าแดงง่าย ทนแดด ทนความร้อนไม่ได้ หากผิวบางมากอาจเห็นเป็นเส้นเลือด หรือรอยแตกบนผิว
2. รอยบุ๋มบนผิว (จากการฉีดสิว)
3. สิวผด ขึ้นรอบบริเวณที่เคยใช้สเตียรอยด์
4. ผิวขาวได้ไม่นาน ก่อนจะคล้ำกว่าเดิม ในช่วงแรกจะขาวเอาๆ ถึงจุดนึงเมื่อผิวเริ่มอักเสบ แดง คล้ำขึ้น และ อาจกลายเป็นฝ้าอย่างถาวร
5. สิวเห่อ มักป็นสิวอักเสบไม่มีหัวนำมาก่อน กระจุกในบริเวณที่เคยใช้

แนวทางการรักษา ผิวติดสาร

1. หยุดใช้ทันที ในกรณีที่ไม่รุนแรง อาจจะมีอาการข้างเคียง เช่น ผิวแห้ง หรือผื่น ซึ่งประมาณ 1-2 เดือน ผิวจะเริ่มกลับเป็นปกติ แต่ในกรณีที่ใช้มานาน การหยุดทันทีมักมีสิวเห่อ สิวผดขึ้นทั่วหน้า คนไข้ต้องใช้ความอดทน และวินัยในการรักษาเป็นอย่างมาก อาจใช้เวลารักษาประมาณ 3 เดือน ถึง 1 ปี
2. เปลี่ยนผลิตภัณฑ์ในการดูแลผิว ควรเปลี่ยนมาใช้ผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน และผ่านการทดสอบทางการแพทย์แล้วว่าปลอดภัยสำหรับผิวบอบบาง
3. พักหน้า การแต่งหน้าอาจทำให้เกิดการอุดตัน รวมถึงสารเคมีที่มีโอกาสซึมสู่ผิวชั้นล่างได้ง่ายกว่าปกติ

เมื่อคนไข้มีอาการผิวติดสเตียรอยด์แล้ว ไม่ควรใช้การรักษาสิวแบบทั่วๆไป เพราะการรักษาสิวส่วนใหญ่ มักใช้การ กดสิว / ฉีดสิว / ผลัดเซลล์ผิว / ทรีทเมนต์ต่างๆ ทั้งหมดนี้นอกจากไม่ช่วย ยังเป็นตัวกระตุ้นให้ผิวที่อ่อนแออยู่แล้ว บอบช้ำกว่าเดิมได้ค่ะ

อาการหน้าติดสาร เป็นยังไง?

ผิวหน้าติดสาร มักพบอาการดังต่อไปนี้

อาการทั่วไป

• ผิวแพ้ง่าย ระคายเคืองง่าย
• สิวอักเสบ สิวผด ขึ้นๆ ลงๆ
• ผิวแห้ง ลอกเป็นขุย
• ผิวบางลง รูขุมขนกว้าง
• รู้สึกแสบร้อนผิว คันผิว
• ผิวไวต่อแสงแดด

อาการอื่นๆ

• ผิวหน้าหมองคล้ำ ไม่สดใส
• แต่งหน้าไม่ติด
• รู้สึกเหมือนมีอะไรอยู่ใต้ผิว

อาการรุนแรง

• ผิวหน้าบวมแดง
• เป็นตุ่มหนอง

สรุปเลือกซื้อครีมอย่างไรให้ปลอดภัย?

• ควรหลีกเลี่ยงการซื้อผลิตภัณฑ์ยา และสุขภาพ ที่ไม่ได้มาตรฐาน ไม่น่าเชื่อถือ โดยเฉพาะการอวดอ้างสรรพคุณเกินจริง เช่น ขาวไว สิวหายขาด รักษาฝ้า ใน 7 วัน เป็นต้น
• ไม่สามารถตรวจสอบเลขทะเบียน อย. ได้ หรือ การใช้เลขปลอม ท่านสามารถตรวจสอบได้ที่ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา 

เมื่อพบยาหรือผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ถูกต้องหรือน่าสงสัย ท่านสามารถแจ้งเบาะแสได้ที่ Link นี้
ศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา (กพย.)